En Sık Merak Edilen Sorular ve Yanıtları

Aİİ Hastalarında Zaman Kaybetme

Evet, IV tPA kullanımı için yaş dışındaki dışlama kriterlerini taşımayan 80 yaş üstü hastalarda tedavi uygulanabilir.³

Akut iskemik inmede SKB <185 mmHg ve DKB <110 mgHgise IV tPA uygulanabilir. SKB 185-220 mmHg ve DKB 110-120 mmHg ise IV tPA öncesi farmakolojik yolla değerin istenen aralığa çekilmesi gerekir. Bu amaçla ilk olarak metoprolol ve nitroderm TTS^® (5 ve 10 mg) uygulanabilir, takiben istenen aralığa düşerse IV tPA verilebilir.³

AHA IV tPA güvenli kullanımı için, kan şekerinin 50-400 mg/dLolması gerektiğini belirtmiştir. Ancak son dönemde gliseminin ekstrem değerleri varlığında da IV tPA uygulaması önerilmektedir. Yani tPA uygulamasını yararsız hale sokacak bir kan şeker değeri yoktur.³

Tüm çalışmalarda ve rehberlerde trombosit sayısının 100.000/mm³ altında olması sistemik trombolitik uygulaması için kontrendikasyon ve dışlama kriteri olarak kabul edilmiştir. Yüz bin limiti de uzman görüşüdür.³

Antiagregan kullanırken iskemik inme yaşanması ve IV tPA kullanımı nadir olmayıp NINDS, ECASS-III ve IST-3’te olguların yaklaşık üçte biri aspirin kullanmaktadır. Tüm rehberlerde aspirin veya diğer antiagregan (antiplatelet) ajanları alanlarda gelişen akut iskemik inmenin tedavisinde IV tPA kullanılabilir veya kontrendike değildir.³

Mevcut kılavuzlara göre varfarin kullanan hastalarda INR 1,7 üzerinde ise IV tPA uygulanmamaktadır. Bu limit Türkiye Actilyse Kısa Ürün Bilgisi’nde 1,3 olarak belirlenmiştir.^1,3

AHA/ASA akut iskemik inme kılavuzunda testin anormal çıkma olasılığı olan durumlar yoksa laboratuvar testlerinin beklenmesine gerek olmadığı ve IV tPA uygulanabileceği belirtilmiştir.³

IV trombolitik tedavi öncesinde rutin MR çekilmesi gerekmez. Beyin BT sonrasında tanısal problem devam ederse difüzyon MR görüntüleme gerekebilir. Zamanı belli olmayan inmelerde difüzyon-klinik uyumsuzluğu, difüzyon FLAIR uyumsuzluğu veya doğrudan difüzyon-MRG perfüzyon uyumsuzluğu tespiti için MRG yapılarak penumbra ve eş değerleri belirlenebilir.³

Bu soruların hepsinin yanıtı “evet”tir. tPA tedavisi, büyük arter oklüzyonlarında yaklaşık %30-40 oranında erken rekanalizasyon sağlayabilir. Ancak, bu oranlar hastanın durumu, tıkanıklığın yeri ve tedaviye başlama süresi gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir.^4,5

Genel olarak bu olgularda IV tPA kanama komplikasyonlarının oranı gerçek akut iskemik inme hastalarına göre çok daha düşüktür (yaklaşık %1). Bu sebeple emin olunamayan durumlarda “İskemik inme değil mi?” şüphesi ile tPA’dan kaçınmak doğru bir yaklaşım olmaz.³

AHA: Amerikan Kalp Derneği; ASA: Amerikan İnme Derneği; BT: Bilgisayarlı Tomografi; DKB: Diyastolik Kan Basıncı; INR: Uluslararası Normalleştirilmiş Oran; IV: İntravenöz; MR: Manyetik rezonans; MRG: Manyetik Rezonans Görüntüleme; SKB: Sistolik Kan Basıncı; tPA: Doku Plazminojen Aktivatörü 

Referanslar: 1. Actilyse® Kısa Ürün Bilgisi. 2. Peña ID., et al. Journal of Stroke 2017;19(1):50-60. 3. Topçuoğlu MA., et al. Turk J Neurol 2018;24:13-25.  
4. Tatlı S., et al. Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi 2024; 30(3): 148-155. 5. Özdemir G.,et al. Türk Beyin Damar Hastalıkları Dergisi 2018; 24 (2): 62-66.